11/02/2023
Cứ 10 phụ nữ thì có 1 người được chẩn đoán lạc nội mạc cổ tử cung. Đây là bệnh lý lành tính, nhưng gây ra nhiều bất tiện và đau đớn cho người bệnh mỗi khi đến kỳ hành kinh, thậm chí có thể dẫn đến vô sinh ở nữ giới.
Lạc nội mạc cổ tử cung là gì?
Lạc nội mạc cổ tử cung là một trong những bệnh lý thường gặp ở nữ giới. Bệnh xảy ra khi các mô tế bào của nội mạc tử cung thoát ra khỏi tử cung và phát triển trên các cơ quan khác như buồng trứng, thành ngoài của tử cung, ống dẫn trứng, dây chằng hỗ trợ tử cung, trực tràng và bàng quang. Trong một số ít trường hợp, chúng có thể lan ra ngoài bụng và phát triển trên các cơ quan khác, chẳng hạn như phổi.
Các giai đoạn bệnh
Có 4 giai đoạn chính của lạc nội mạc cổ tử cung:
- Giai đoạn I (rất nhẹ): Có một vài mô cấy nhỏ trên các cơ quan hoặc mô lót vùng chậu/bụng. Có ít hoặc không có mô sẹo.
- Giai đoạn II (nhẹ): Có nhiều mô cấy hơn so với giai đoạn 1. Chúng nằm sâu hơn trong mô và có thể có một số mô sẹo.
- Giai đoạn III (trung bình): Có nhiều mô cấy sâu, đồng thời xuất hiện u nội mạc tử cung và mô sẹo xung quanh buồng trứng hoặc vòi tử cung.
- Giai đoạn IV (nặng): Đây là giai đoạn lan rộng nhất. Bạn có nhiều mô cấy sâu và kết dính dày, kèm theo mô sẹo dính xung quanh buồng trứng, vòi tử cung hoặc giữa tử cung và phần dưới của ruột.
Sự phân chia giai đoạn của lạc nội mạc cổ tử cung không dựa trên mức độ nặng nhẹ của các triệu chứng. Ví dụ, bệnh ở giai đoạn I có thể gây đau dữ dội, nhưng một số phụ nữ ở giai đoạn IV lại không cảm nhận được triệu chứng gì.
Các loại lạc nội mạc tử cung
Có ba loại lạc nội mạc tử cung chính, dựa trên vị trí khởi phát của bệnh:
Tổn thương phúc mạc bề ngoài:
- Đây là loại phổ biến nhất. Bạn sẽ thấy xuất hiện tổn thương trên màng bụng – là một màng mỏng che phủ mặt trong ổ bụng, các tạng trong bụng và khoang chậu.
U nội mạc tử cung (tổn thương buồng trứng):
- Những u nang sẫm màu, chứa đầy chất lỏng này hình thành sâu trong buồng trứng của người bệnh. Chúng có thể làm hỏng các mô khỏe mạnh xung quanh.
Nội mạc tử cung xâm nhập sâu:
- Loại này phát triển dưới phúc mạc và gây tổn thương đến các cơ quan gần tử cung, chẳng hạn như ruột hoặc bàng quang. Khoảng 1 – 5% phụ nữ gặp tình trạng này.
Lạc nội mạc tử cung thường xảy ra ở vùng nào trên cơ thể?
Mô nội mạc cổ tử cung thường xuất hiện ở những khu vực sau đây:
- Phúc mạc (hay màng bụng): Là một lớp thanh mạc che phủ mặt trong của thành bụng và bao bọc lấy tất cả các tạng thuộc ống tiêu hóa và một vài tạng khác trong ổ bụng.
- Buồng trứng.
- Ống dẫn trứng.
- Bề mặt ngoài của tử cung.
- Bàng quang, niệu quản.
- Ruột và trực tràng.
- Túi cùng (không gian phía sau tử cung, thực chất là một khoang ảo, ở vào vị trí thấp nhất của ổ bụng).
Những nguyên nhân nào gây ra lạc nội mạc cổ tử cung?
Không ai biết rõ nguyên nhân gây ra căn bệnh này. Một số giả thuyết được các nhà nghiên cứu đưa ra có thể dẫn tới bệnh lý này có thể là:
Dòng kinh chảy ngược:
- Đây được xem là nguyên nhân chính gây ra bệnh. Mô kinh nguyệt chảy ngược qua ống dẫn trứng và lắng đọng trên các cơ quan vùng chậu, sau đó sinh sôi và phát triển.
Yếu tố di truyền:
- Vì bệnh có tính chất gia đình nên bệnh có khả năng di truyền qua gen.
Các vấn đề về hệ thống miễn dịch:
- Hệ miễn dịch bị lỗi sẽ không nhận ra và phá hủy các mô nội mạc tử cung phát triển bên ngoài tử cung.
Nội tiết tố:
- Nồng độ hormone estrogen trong cơ thể tăng cao được cho là nguyên nhân gây ra tình trạng lạc nội mạc tử cung.
Phẫu thuật:
- Một số thủ thuật vùng bụng, chẳng hạn như mổ lấy thai hoặc cắt bỏ tử cung dễ khiến các mô nội mạc tử cung hình thành và phát triển.
Triệu chứng lạc nội mạc cổ tử cung là gì ?
Khi bị lạc nội mạc tử cung, bạn có thể gặp phải các triệu chứng sau đây:
- Đau bụng
- Đau vùng thắt lưng
- Đau vùng chậu kéo dài trong thời kỳ kinh nguyệt
- Đau sau khi đi đại tiện hoặc tiểu tiện trong thời kỳ kinh nguyệt
- Đau trong hoặc sau khi quan hệ tình dục
- Các cơn đau ập đến dữ dội trong kỳ kinh nguyệt, có thể đau trước hoặc trong kỳ kinh.
- Chu kỳ kinh nguyệt không đều
- Có lẫn máu trong phân và nước tiểu
- Chảy máu âm đạo sau khi quan hệ
- Cơ thể mệt mỏi
- Bị táo bón, tiêu chảy, đầy hơi và buồn nôn trong kỳ kinh nguyệt
- Vô sinh
Phương pháp chẩn đoán
Bác sĩ có thể nghi ngờ lạc nội mạc tử cung dựa trên các triệu chứng mà bạn mô tả. Để chẩn đoán chính xác điều này, bạn sẽ được chỉ định thực hiện:
Khám vùng chậu:
- Bác sĩ sờ thấy u trong tiểu khung, di động hạn chế hoặc dính, đau khi di động..
Các chẩn đoán hình ảnh:
- Siêu âm, chụp CT hoặc MRI giúp tạo ra hình ảnh chi tiết về các cơ quan sinh sản.
Nội soi ổ bụng:
- Nhằm xác định được vị trí và mức độ tổn thương của u nội mạc tử cung. Phương pháp này giúp chẩn đoán chính xác bạn có mắc bệnh hay không.
Sinh thiết:
- Bác sĩ sẽ tiến hành nội soi ổ bụng để lấy một mẫu mô. Sau đó mang đi xét nghiệm nhằm chẩn đoán bệnh.
Các phương pháp điều trị hiện nay
Lạc nội mạc cổ tử cung là bệnh lý mạn tính. Có thể tái phát ngay cả khi đã điều trị cắt bỏ khối u. Các điều trị hiện nay nhằm hai mục đích chính là giảm các triệu chứng đau, cải thiện chất lượng cuộc sống người bệnh và hỗ trợ quá trình sinh sản nếu người bệnh gặp vấn đề hiếm muộn.
Những phương pháp chính điều trị lạc nội mạc tử cung hiện nay là:
Uống thuốc
Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen (Advil, Motrin) hoặc naproxen (Aleve) cũng có tác dụng giảm đau hiệu quả. Nếu những loại thuốc này không giúp bạn bớt đau, hãy kết hợp với các liệu pháp hỗ trợ như:
- Tắm nước ấm
- Chườm nóng: Đặt một chai nước nóng hoặc miếng đệm nóng lên bụng
- Tập thể dục đều đặn
- Châm cứu
- Massage
Điều trị nội tiết
Liệu pháp nội tiết nhằm làm giảm lượng estrogen mà cơ thể tạo ra, giúp các mô cấy chảy máu ít hơn, từ đó ngăn ngừa tình trạng viêm, dinh và hình thành u nang. Phương pháp này có thể làm chu kỳ kinh nguyệt của bạn tạm ngừng.
Các loại thuốc được chỉ định để giảm nồng độ hormone estrogen bao gồm:
- Viên tránh thai kết hợp
- Dùng Progestin: tuy nhiên, việc sử dụng thuốc nào với liều lượng ra sao cần có sự chỉ định của bác sĩ điều trị. Người bệnh không được tự ý dùng thuốc.
Phẫu thuật bảo tồn
Đây là phương pháp phẫu thuật xâm lấn tối thiểu. Được chỉ định cho các trường hợp không đáp ứng với điều trị nội khoa và sử dụng thuốc nội tiết. Mục tiêu của phẫu thuật bảo tồn là đồng thời loại bỏ hoặc phá hủy các khối lạc nội mạc tử cung nhưng hạn chế tối thiểu đến các cơ quan khác. Đặc biệt là giúp bảo tồn chức năng sinh sản.
Bác sĩ sẽ sử dụng phẫu thuật nội soi ổ bụng để bóc bỏ một phần hoặc toàn bộ các khối lạc nội mạc tử cung. Ngoài ra, biện pháp đốt laser cũng có thể được sử dụng để phá hủy những mô “lạc chỗ” này.
Phẫu thuật cắt bỏ tử cung
Đây là biện pháp cuối cùng nếu tình trạng bệnh của bạn không cải thiện sau khi đã áp dụng tất cả những phương pháp điều trị khác. Đây là một chỉ định rất dè dặt và thường chỉ được đề nghị khi người phụ nữ đã có đủ con hoặc không còn mong muốn có con nữa.
Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ cắt hoàn toàn tử cung, cổ tử cung, có thể kèm theo cả buồng trứng nếu có khối lạc nội mạc cổ tử cung vào tại đây. Đồng thời, điều này cũng giúp loại bỏ căn nguyên gây ra sự phát triển của mô nội mạc tử cung. Vì buồng trứng là cơ quan tạo ra estrogen. Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ loại bỏ các mô xung quanh bị tổn thương do khối lạc gây viêm dính mạn tính.
Cách phòng bệnh
Bạn không thể ngăn ngừa lạc nội mạc tử cung tìm đến mình. Thế nhưng, bạn có thể giảm nguy cơ phát triển bệnh bằng cách giảm nồng độ hormone estrogen trong cơ thể bằng cách:
- Nhờ bác sĩ tư vấn về các phương pháp ngừa thai bằng nội tiết tố. Chẳng hạn như thuốc viên, miếng dán hoặc vòng tránh thai nội tiết.
- Tập thể dục thường xuyên để duy trì tỷ lệ phần trăm chất béo trong cơ thể thấp. Kết hợp tập thể dục và giảm lượng chất béo sẽ giúp giảm nồng độ estrogen trong cơ thể.
- Tránh uống nhiều rượu: Các nghiên cứu đã chứng minh rượu làm tăng nồng độ estrogen. Do đó, bạn không nên uống nhiều hơn 1 ly mỗi ngày.
- Hạn chế thức uống chứa caffeine. Dung nạp nhiều hơn một loại đồ uống có chứa caffeine mỗi ngày, đặc biệt là soda và trà xanh, có thể làm tăng nồng độ estrogen.