Chậm kinh là tình trạng chị em nào cũng từng gặp phải nhưng không phải ai cũng biết được nguyên nhân thực sự do đâu để phòng tránh và chữa trị kịp thời. Bài viết sau đây của Bệnh viện Phụ sản Hà Nội sẽ lý giải nguyên nhân gây chậm kinh và cách khắc phục tình trạng này.
1. Hiện tượng chậm kinh nguyệt là gì?
Chậm kinh (hay trễ kinh) là khi chu kỳ kinh nguyệt diễn ra bất thường ở phụ nữ – khi đến kỳ hành kinh nhưng vẫn chưa xuất hiện kinh nguyệt. Thông thường, nếu quá 35 ngày tính từ ngày hành kinh mà chưa xuất hiện kinh nguyệt thì gọi là chậm kinh. Còn nếu lỡ mất ít nhất ba kỳ kinh nguyệt liên tiếp thì được xem là vô kinh.
Thật ra, tình trạng chậm kinh nguyệt rất thường gặp đối với đa số chị em phụ nữ. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ nguyên nhân gây ra hiện tượng này là gì.
2. Các nguyên nhân gây chậm kinh
Có thể nói, kinh nguyệt là “tấm gương” phản ánh phần nào tình trạng sức khỏe của người phụ nữ. Bất kì vấn đề nào về kinh nguyệt (trong đó có hiện tượng chậm kinh) đều có sự liên quan chặt chẽ đến tình trạng sức khỏe của cơ quan sinh sản cũng như toàn bộ cơ thể của chị em. Theo nghiên cứu, chậm kinh thường bắt nguồn từ 12 nguyên nhân sau:
2.1 Dấu hiệu mang thai
Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của hiện tượng chậm kinh là mang thai. Theo sinh lý bình thường của phụ nữ, sau một chu kỳ nếu không xảy ra hiện tượng thụ thai, cơ thể sẽ tự loại bỏ lớp niêm mạc bên trong tử cung, gây hiện tượng ra máu (gọi là hành kinh). Lúc này, kinh nguyệt bắt đầu xuất hiện tức là người phụ nữ không mang thai.
Ngược lại, trường hợp trứng được thụ tinh và làm tổ bên trong tử cung, lớp niêm mạc không bong ra mà sẽ tiếp tục được nuôi dưỡng để bắt đầu quá trình phát triển của thai nhi. Như vậy, hiện tượng chậm kinh rất có thể là dấu hiệu sớm của mang thai. Tuy nhiên, để biết chính xác bạn nên dùng que thử để xác định.
2.2 Giảm cân quá mức
Nếu đang trong quá trình giảm cân, bạn có thể bị trễ kinh hoặc thậm chí là mất kinh. Mong muốn chỉ số BMI (chỉ số khối cơ thể) đạt dưới 19 khiến không ít chị em giảm cân quá đột ngột. Cơ thể sẽ rơi vào trạng thái “lỡ nhịp” và tình trạng chậm kinh có thể xảy ra. Việc giảm cân quá mức khiến cơ thể sẽ không sản xuất đủ estrogen cần thiết cho kỳ kinh nguyệt. Điều này là nguyên nhân gây ra chậm kinh. Trường hợp nặng, những người giảm cân cấp tốc thậm chí sẽ không xuất hiện kinh nguyệt.
Như vậy, bạn cần phải thực hiện chế độ giảm cân một cách an toàn và khoa học. Tốt nhất, bạn nên tham khảo ý kiến chuyên môn của bác sĩ, tránh các biện pháp giảm cân cấp tốc hoặc các thực phẩm giảm cân không rõ nguồn gốc.
2.3 Tăng cân đột ngột
Ngược lại, tăng cân quá nhanh cũng là nguyên nhân chậm kinh ở phụ nữ. Điều này khiến cho cơ thể sản xuất quá nhiều estrogen trong thời gian ngắn. Lúc này lớp nội mạc tử cung phát triển quá mức và trở nên không ổn định. Trường hợp này, các chị em sẽ cần giảm đi một vài cân để giúp chu kỳ kinh nguyệt trở lại bình thường.
2.4 Vận động quá sức là nguyên nhân chậm kinh
Một số chị em chỉ vì muốn có vóc dáng mơ ước mà luyện tập liên tục dẫn đến quá sức. Điều này thật sự không tốt cho cơ thể mà còn dẫn đến chậm kinh. Vì vậy đừng nên lạm dụng biện pháp tập thể dục quá nhiều.
Mất kinh đa phần xảy ra ở những vận động viên chạy marathon, vũ công ba lê, người hay luyện tập thể hình và những vận động viên chuyên nghiệp khác. Tóm lại, nếu bạn đang luyện tập một cách quá mức và không bổ sung đủ lượng calo cần thiết, cơ thể bạn sẽ không thể sản xuất đủ estrogen để duy trì một chu kỳ kinh nguyệt bình thường.
Tập thể dục điều độ giúp ổn định chu kỳ kinh nguyệt. Để khắc phục, bạn cần phải vận động chậm lại và ăn uống đầy đủ hơn. Điều này sẽ giúp cho cơ thể bạn trở lại đúng hướng.
2.5 Căng thẳng, stress
Vùng dưới đồi, liên quan đến quá trình tạo ra estrogen trong kỳ kinh nguyệt, bị ảnh hưởng rất nhiều bởi các hormone gây ra bởi stress, chẳng hạn như adrenaline và cortisol. Sự mất mát, sự ra đi của một người bạn, một công việc mới, một sự chia tay, hoặc bất kỳ điều gì đó khiến bạn căng thẳng đều là nguyên nhân gây rối loạn kinh nguyệt.
Để hạn chế sự căng thẳng, bạn cần phải luyện tập lối sống thanh thản, vui vẻ, tinh thần lạc quan, suy nghĩ tích cực. Chỉ đến khi bộ não của bạn nhận ra rằng sự căng thẳng đã vơi đi và kết thúc, thì các chức năng cơ thể mới dần trở lại bình thường.
2.6 Chậm kinh do tác dụng phụ của thuốc
Nếu bạn được kê toa một loại thuốc mới, hoặc thay đổi liều lượng của các thuốc đang sử dụng, rất có thể đây là lý do khiến kỳ kinh nguyệt của bạn bị ảnh hưởng. Cụ thể, tác dụng phụ của một số thuốc trong các nhóm thuốc sau đây nhiều khả năng sẽ gây chậm kinh: thuốc chống trầm cảm, thuốc nội tiết tố, thuốc chống loạn thần, thuốc tránh thai, corticosteroids và thuốc dùng trong hóa trị.
Bạn hãy trao đổi ngay với bác sĩ điều trị về tình trạng trễ kinh và các loại thuốc đang sử dụng để có thể xác định chính xác nguyên nhân.
2.7 Sử dụng chất kích thích
Uống quá nhiều rượu có thể ảnh hưởng đến hormone sinh sản, dẫn đến rối loạn kinh nguyệt. Bên cạnh đó, thói quen hút thuốc lá cũng là nguyên nhân chậm kinh ở một vài phụ nữ. Bởi lẽ, chất nicotine và khói thuốc lá có tác động xấu đến các cơ quan vùng chậu, làm giảm phân phối oxy đến khu vực xương chậu và ảnh hưởng đến lớp nội mạc tử cung. Không những thế, hút thuốc lâu ngày còn là nguyên do khiến các ống dẫn trứng gặp vấn đề, làm giảm chất lượng cũng như số lượng trứng và dẫn đến vô sinh.
Sử dụng chất kích thích là nguyên nhân gây trễ kinh. Hãy ngừng ngay việc uống rượu và hút thuốc lá để bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình. Qua đó còn giúp hạn chế tình trạng chậm kinh và các vấn đề liên quan đến sinh sản.
2.8 Mãn kinh sớm cũng là nguyên nhân gây trễ kinh
Giai đoạn tiền mãn kinh của phụ nữ rơi vào khoảng sau 42 tuổi. Đây là lúc cơ thể bắt đầu tạo ra ít estrogen hơn, ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt. Mãn kinh sớm là khi phụ nữ ngừng kinh nguyệt ở độ tuổi trước 40. Một số thủ thuật y học như phẫu thuật, xạ trị, hóa trị ở vùng bụng hoặc xương chậu có thể khiến bạn nhanh đến giai đoạn mãn kinh hơn.
2.9 Các bệnh phụ khoa
Một số bệnh phụ khoa cũng là nguyên do khiến chị em phụ nữ bị chậm kinh, chẳng hạn như u xơ tử cung, viêm lộ tuyến tử cung, suy buồng trứng, viêm buồng trứng,…
Để nhận biết được các bệnh lý nhạy cảm này thì chị em cần để ý quan sát, theo dõi chu kỳ kinh của mình, xem có những biểu hiện bất thường sau đây như: Máu kinh bị vón cục, có mùi khó chịu hay có màu sắc lạ hay không? Đồng thời, bạn nên theo dõi những dấu hiệu liên quan khác, ví dụ như, có bị đau bụng dưới âm ỉ hay không, dịch tiết âm đạo có màu bất thường không, hoặc vùng kín có mùi hôi hay không? Từ đó, hãy thẳng thắn trao đổi với bác sĩ phụ khoa để được thăm khám và điều trị kịp thời.
2.10 Buồng trứng đa nang
Hiện tượng trễ kinh có thể bắt nguồn từ buồng trứng đa nang. Căn bệnh này gây ra bởi sự rối loạn nội tiết tố ở phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ, làm xuất hiện nhiều nang nhỏ trong buồng trứng và ngăn cản sự rụng trứng xảy ra. Hội chứng buồng trứng đa nang ảnh hưởng đến các hormone giải phóng trứng và là tác nhân xấu đối với khả năng sinh sản của người phụ nữ.
Kinh nguyệt không đều bắt nguồn từ bệnh buồng trứng đa nang nếu không được điều trị sớm, bệnh nhân có thể bị mất cân bằng hormone, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và gia tăng nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm khác, bao gồm: đái tháo đường, bệnh tim mạch và rối loạn sinh sản.
2.11 Nguyên nhân chậm kinh do vấn đề về tuyến giáp
Tuyến giáp là bộ phận giúp kiểm soát hormone, điều chỉnh sự trao đổi chất và tương tác với nhiều hệ thống khác trong cơ thể để đảm bảo mọi thứ đều diễn ra một cách cân bằng và đúng theo nhịp. Một vấn đề bất thường tại tuyến giáp như tuyến giáp hoạt động kém (suy giáp, nhược giáp) hoặc tuyến giáp hoạt động quá mức (cường giáp) đều có khả năng gây ra những thay đổi trong kỳ kinh nguyệt của bạn.
2.12 Rối loạn nội tiết
Có thể nói rằng, nội tiết cân bằng thì kinh nguyệt đều đặn. Khi có bất thường nào đó xảy ra, khiến cho cả vùng dưới đồi, tuyến yên và buồng trứng hoạt động sai lệch, ệ nội tiết tố sẽ bị mất cân bằng, dẫn đến rối loạn kinh nguyệt.
Để giữ cho chu kỳ kinh nguyệt ổn định, hạn chế tình trạng trễ kinh và các nguyên nhân làm chậm kinh, chị em phụ nữ cần thay đổi những thói quen không tốt như uống rượu bia, hút thuốc lá, thức khuya, làm việc quá sức. Ngoài ra, chị em cần hạn chế vận động mạnh, tránh căng thẳng, duy trì cân nặng vừa phải, không tăng giảm cân đột ngột. Bên cạnh đó, cố gắng thiết lập chế độ sinh hoạt ăn uống hợp lý, luyện tập điều độ, cân bằng giữa làm việc và nghỉ ngơi, đồng thời khám phụ khoa định kỳ để sớm phát hiện các bệnh lý và có hướng điều trị kịp thời.
Khám phụ khoa là phương pháp bảo vệ sức khỏe sinh sản hiệu quả trước nhiều căn bệnh phụ khoa có xu hướng trẻ hóa như ung thư cổ tử cung. Bệnh viện Phụ sản Hà Nội luôn được khách hàng hài lòng và tin yêu về chất lượng dịch vụ và tính riêng tư bảo mật.
