08/02/2023
Xơ nang tuyến vú là một vấn đề y khoa phổ biến, còn được gọi là thay đổi sợi bọc tuyến vú, là một dạng tổn thương lành tính, thường gặp ở phụ nữ trung tuổi. Tham khảo bài viết dưới đây để hiểu rõ những thông tin quan trọng về bệnh.
1. Xơ nang tuyến vú là gì?
Xơ nang tuyến vú là một tổn thương lan toả bao gồm nhiều bất thường phối hợp của nhiều yếu tố: tăng sinh các tuyến và ống tuyến vú kết hợp với xơ hóa mô đệm.
Tình trạng này thường gặp ở phụ nữ từ 30 đến 50 tuổi. Bệnh lý có tính chất lành tính nhưng là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ ung thư vú.
2. Các dạng xơ nang tuyến vú thường gặp
U nang tuyến vú:
- Nang vú là tình trạng ống tuyến sữa hay ống dẫn sữa giãn ra thành nang chứa dịch, dịch tiết ra càng nhiều nang càng phình to lên. Đặc điểm tổn thương là một khối tròn hay bầu dục, kích thước thay đổi từ vài mm đến vài cm, bên trong chứa dịch, bọc bên ngoài là vỏ nang có thể mỏng hoặc dày.
Viêm xơ tuyến vú:
- Là tổn thương dạng khối đặc, kích thước vài cm, không rõ ranh giới, thường xuất hiện ở nửa trên ngoài của vú, đau nhẹ trước mỗi kỳ kinh. Sau khi mãn kinh, hiện tượng này giảm dần và mất đi
Tăng sản ống tuyến vú:
- Tổn thương thường dưới dạng mảng hay khối đặc, kích thước từ 1 đến vài cm, có thể là một mảng hoặc nhiều mảng ở 1 hoặc 2 vú. Gần ngày có kinh, kích thước to hơn và gây đau nhiều, khi có kinh thì kích thước lại nhỏ lại và ít đau hơn.
3. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây xơ nang tuyến vú
3.1 Nguyên nhân gây bệnh
Bệnh chủ yếu là do tổ chức tuyến vú bị tác động kéo dài của tình trạng rối loạn cân bằng giữa estrogen và progesterone. Trong đó nồng độ estrogen tăng hơn so với progesterone. Có thể do tăng nồng độ estrogen nội sinh hoặc tăng sự nhạy cảm của tuyến vú với estrogen nội sinh.
3.2 Yếu tố nguy cơ
- Phụ nữ từ 30 đến 50 tuổi.
- Thường xuyên sử dụng các thuốc có chứa estrogen.
- Liên quan đến chế độ ăn uống. Một số trường hợp ăn chocolate, uống caffeine hoặc ăn thức ăn nhiều chất béo gây ra triệu chứng bệnh. Tuy nhiên chưa có bằng chứng rõ ràng cho điều này.
4. Dấu hiệu của xơ nang tuyến vú
Có rất nhiều phụ nữ không có dấu hiệu gì khi bị xơ nang tuyến vú. Tuy nhiên một số sẽ có các dấu hiệu bệnh như:
Đau vú:
Đây là dấu hiệu thường gặp nhất, đau có liên quan tới chu kỳ kinh nguyệt. Thường xuất hiện khoảng 8 ngày trước khi hành kinh, mất đi sau hành kinh. Đau có thể ở 1 hoặc 2 vú, thường gặp ở nửa trên ngoài vú. Nhiều phụ nữ đau nhiều không dám động vào ngực. Đau có thể lan ra hai tay.
Sờ thấy khối hay những tổn thương tại vú với đặc trưng:
Các u nang đặc trưng: Khối u tròn, giới hạn rõ, hơi cứng, thường đau. Vị trí thường ở 1/4 trên ngoài hay thấy nổi cục ở nhũ hoa, kích thước và số lượng thay đổi.
Sờ thấy những mảng cứng trên vú giới hạn không rõ, vị trí hay gặp là 1/4 trên ngoài, mất đi sau hành kinh.
Cảm thấy vú to hơn bình thường.
5. Chẩn đoán xơ nang tuyến vú như thế nào?
Để chẩn đoán bệnh cần dựa vào các dấu hiệu lâm sàng và kết hợp với các xét nghiệm cận lâm sàng bao gồm:
Khám lâm sàng:
- Bác sĩ thăm khám trực tiếp vú và hạch bạch huyết ở vùng cổ dưới và vùng dưới cánh tay. Nếu bạn có tiền sử bệnh và khám vú lâm sàng cho thấy vú có những thay đổi bình thường, bạn có thể không cần xét nghiệm bổ sung. Nếu bác sĩ phát hiện một khối u mới và nghi ngờ những thay đổi khác tình trạng cũ, bạn có thể cần chụp nhũ ảnh hoặc siêu âm.
Siêu âm:
- Siêu âm là phương pháp đơn giản, phát hiện vị trí, số lượng, kích thước các khối u, sự tăng xơ của tuyến vú và có thể giúp phân biệt giữa các tổn thương dạng nang hay tổn thương đặc.
Chụp X – quang vú:
- Trên X- quang có thể thấy:
- Vú tăng mật độ.
- Cản quang mờ tương ứng với các vùng bị phù nề.
- Cản quang tròn tương ứng với u nang.
- Những vết canxi hoá to, nhỏ rải rác, không tập trung thành nhóm.
Chọc hút làm tế bào:
- Chọc hút dịch trong nang vú cho phép đánh giá màu sắc của dịch:
- Khi chọc hút dịch lẫn máu thường nghĩ tới ung thư dạng nang.
- Nếu dịch trong, vẩn đục, vàng hoặc xanh, khi đó thường là nang lành tính. Sau chọc hút nang, cần khám lại vú nhằm đảm bảo khối u đã hoàn toàn loại bỏ. Nếu khối u còn sót, cần tiến hành sinh thiết.
Chụp nhũ ảnh
Chụp nhũ ảnh được thực hiện nếu bác sĩ phát hiện một khối u vú hoặc có tổn thương nghi ngờ, và bạn trên 40 tuổi.
Làm gì khi được chẩn đoán là xơ nang tuyến vú?
Không nên lo lắng quá vì đây không phải là ung thư
Nghỉ ngơi nhiều hơn, tránh căng thẳng sẽ làm vú đau nhức hơn
Ăn uống lành mạnh và bổ sung thực phẩm giàu vitamin B, kali, magie có trong trái cây, rau củ
Hạn chế hoặc nếu tránh rượu, bia, thuốc lá, cà phê thì càng tốt
Tuân thủ chặt chẽ lời khuyên của bác sĩ. Một số trường hợp cần sử dụng thuốc giảm đau, thuốc nội tiết tuỳ theo mức độ khó chịu của vú.
6. Điều trị xơ nang tuyến vú
- Để khắc phục tình trạng các triệu chứng đau và tăng nhạy cảm nhiều ở vú, nên chuẩn bị cho mình một trạng thái tâm lý thoải mái, vui vẻ. Chú ý làm việc và nghỉ ngơi hợp lý, cân bằng chế độ dinh dưỡng.
- Nên ăn cơm gạo trắng thường ngày nên thay bằng gạo lứt để bổ sung nhiều vitamin nhóm B. Bổ sung lượng canxi có trong bơ sữa. Tăng lượng magiê có trong trái cây rau quả để giảm ứ nước, giảm căng ngực.
- Tránh các thức ăn có nhiều muối, dùng nhiều thức ăn giàu kali như: cam, quýt, chuối,… Tránh các chất kích thích như: rượu, bia, cà phê, thuốc lá,…Uống nhiều nước, bổ sung vitamine B6, magiê, kali.
- Chỉ dùng thuốc giảm đau khi các triệu chứng đau và tăng nhạy cảm nhiều ở vú như paracetamol 500mg. Lưu ý uống không quá 3 viên trong ngày. Chườm nóng tại chỗ, dùng nịt ngực thích hợp.
Xơ nang tuyến vú là tổn thương lành tính. Vì thế nên khi các chị em gặp phải tình trạng này không nên lo lắng. Tuy nhiên bệnh làm tăng nguy cơ ung thư nhất là ở đối tượng có tiền sử gia đình mắc ung thư vú. Khi sờ thấy các mảng cứng hay cục ở vú chị em nên đi khám, phát hiện bệnh qua các phương tiện cận lâm sàng.
