Việt Nam là nước có tỷ lệ phá thai; phá thai ở trẻ vị thành niên, thanh niên cao trong khu vực Ðông – Nam Á cũng như trên thế giới. Con số các ca nạo phá thai đang rất đáng baó động tại Việt Nam. Hậu quả của việc phá thai có khả năng gây ra nhiều biến chứng. Do đó, phụ nữ, đặc biệt là các bé gái trong độ tuổi vị thành niên nên tìm hiểu và áp dụng các biện pháp tránh thai an toàn.
1. Nạo phá thai là gì?
Phá thai là biện pháp sử dụng thủ thuật hoặc thuốc với mục đích chấm dứt thai kỳ ở giai đoạn sớm của chu kỳ mang thai. Phá thai không phải là biện pháp tránh thai.
Đa số nguyên nhân dẫn đến việc phá thai là do người phụ nữ chưa có kế hoạch mang thai:
- Đang trong độ tuổi đi học
- Chưa có kế hoạch sinh con
- Vỡ kế hoạch công việc như đi công tác, du học
- Bị hiếp dâm
Nguyên nhân còn lại là do bất đắc dĩ, bắt buộc người phụ nữ phải phá thai, bao gồm:
- Thai phụ mắc bệnh tật mà nếu mang thai có thể gây nguy hiểm tính mạng như các bệnh lý mãn tính về tim mạch, thận, v.v
- Thai nhi sau khi được khám thai và được bác sĩ chẩn đoán mắc các dị tật bẩm sinh, v.v
Tất cả các nguyên nhân phá thai trên đều xuất phát từ việc không áp dụng hoặc áp dụng không hiệu quả các biện pháp tránh thai an toàn như:
- Không sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào khi quan hệ tình dục
- Dùng bao cao su không đúng cách
- Vòng tránh thai quá thời hạn
- Vòng tránh thai, que cấy tránh thai quá thời hạn, không còn đạt hiệu quả tránh thai
2. Hậu quả của việc nạo phá thai
Nạo phá thai là biện pháp tác động trực tiếp vào buồng tử cung. Do đó, tùy vào mức độ thành công của thủ thuật (trình độ bác sĩ, dụng cụ vô khuẩn, v.v) mà quyết định đến mức độ an toàn của người phụ nữ. Theo thời gian xảy ra biến chứng, ta chia 2 loại:
2.1 Nạo phá thai sớm
Hậu quả của việc nạo phá thai ngoài ý muốn có thể xảy ra trong quá trình thực hiện thủ thuật hoặc sau thời gian tiến hành thủ thuật không lâu, bao gồm:
- Chảy máu: Chảy máu âm đạo hoặc ứ máu tử cung gặp trong các trường hợp thai to, tử cung nhão do sanh đẻ nhiều lần, sót nhau thai, thủng tử cung, tử cung co hồi kém, rách cổ tử cung, mắc bệnh về máu, v.v
- Nhiễm trùng: Người bị nhiễm trùng sau thực hiện thủ thuật có biểu hiện sốt cao, đau bụng dưới, huyết trắng có mùi hôi, có mủ, đau khi giao hợp. Nguyên nhân của nhiễm trùng là do người bệnh không tuân thủ đơn thuốc của bác sĩ hoặc không vệ sinh đúng cách bộ phận sinh dục. Một nguyên nhân khác là do bác sĩ phẫu thuật sót nhau, dụng cụ không đảm bảo vô trùng hoặc tiến hành các thủ thuật không đảm bảo vô trùng.
2.2 Nạo phá thai muộn
Một số hậu quả của việc nạo phá thai xảy ra muộn có thể là do hậu quả của việc khắc phục các hậu quả sớm không hiệu quả hoặc do thủ thuật nạo phá thai thô bạo, bao gồm:
- Vô kinh: Gây ra do viêm dính buồng tử cung, thường gặp ở những người có tiền sử nạo phá thai nhiều lần
- Vô sinh: Do viêm dính buồng tử cung, viêm tắc vòi trứng
- Sảy thai liên tục: Do tổn thương cổ tử cung, eo tử cung trong các lần thực hiện thủ thuật nạo phá thai trước đó. Hậu quả là gây ra hở eo tử cung, suy yếu cổ tử cung gây sảy thai.
- Thai ngoài tử cung: Do thành tử cung bị suy yếu, tắc vòi trứng do viêm nhiễm, dẫn đến thai không thể về làm tổ ở tử cung mà làm tổ ở các vị trí khác mà chủ yếu là vòi trứng.
- Nhau tiền đạo: Là tình trạng trứng sau khi thụ tinh không làm tổ tại vị trí thuận lợi ở tử cung. Hiện tượng này xảy ra là do tổn thương tử cung gây hình thành sẹo, làm trứng không làm tổ được tại vị trí đúng, thay vào đó phải làm tổ ở các vị trí bất thường xung quanh tử cung.
3. Ngăn ngừa biến chứng sau nạo phá thai
Người phụ nữ cần đảm bảo nguyên tắc hạn chế tối đa nguy cơ nhiễm trùng, cụ thể như sau:
- Cần được nghỉ ngơi 1 – 6 giờ sau khi tiến hành thủ thuật
- Dùng thuốc theo chỉ định của bác sĩ
- Vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục bằng nước rửa phụ khoa; thay băng vệ sinh 4 lần /ngày hoặc lúc bẩn.
- Kiêng quan hệ tình dục ít nhất 2 tuần sau khi tiến hành thủ thuật
- Nghỉ ngơi và ăn uống hợp lý
- Khám lại sau 5 tuần kể từ thời điểm nạo phá thai
4. Tránh thai sau nạo phá thai
Các biện pháp tránh thai có thể sử dụng sau phá thai bao gồm:
- Sử dụng thuốc uống tránh thai
- Thuốc tiêm tránh thai (DMPA, NET-EN, Cyclofem và Mesigyna)
- Thuốc cấy tránh thai (Norplant, Implanon)
- Dụng cụ tử cung: Có thể đặt ngay sau khi sàng lọc nguy cơ hoặc biểu hiện của viêm nhiễm; chưa kiểm soát được băng huyết và thiếu máu cấp tính.
